Novitet u terapiji HIV-a – treća osoba izliječena od infekcije

Epidemija HIV-a, virusa humane imunodeficijencije, predstavlja jedan od vodećih zdravstvenih problema današnjice. Svjetska zdravstvena organizacija procjenjuje da je krajem 2020. godine preko 37 milijuna ljudi diljem svijeta bilo HIV-pozitivno.

HIV je virus koji pogađa ljudski imunosni sustav te posljedično oslabljuje imunosni odgovor organizma, što dovodi do toga da su pacijenti podložniji raznim infekcijama u odnosu na zdrave pojedince. Nažalost, nerijetka je i pojava AIDS-a (sindroma stečene imunodeficijencije), koja označava već uznapredovali stadij infekcije ovim virusom. Pojavom AIDS-a veće su šanse razvitka određenih vrsta karcinoma, teških infekcija i drugih komplikacija.

Poznate su već priče o Londonskom i Berlinskom pacijentu, dvojici muškaraca izliječenim od HIV-a transplantacijom koštane srži od donora koji imaju rijetku gensku mutaciju (homozigotna Δ-32 delecija u genu koji kodira CCR5 protein) koja onemogućava infekciju ovim virusom. No, prije nepunih mjesec dana pojavila se vijest i o trećoj izliječenoj osobi. Ovaj put radi se o ženi iz New Yorka, koja svoje izlječenje može pripisati potpuno novom terapijskom pristupu.

Njujorškoj pacijentici HIV je dijagnosticiran 2013. godine, a iste godine krenula je koristiti antiretroviralnu terapiju, koja pomaže supresiji virusa. 4 godine kasnije, pacijentici je osim HIV-a potvrđena i dijagnoza akutne mijeloične leukemije, karcinoma koji primarno napada koštanu srž pri čemu se nekontrolirano stvaraju leukociti.

U sklopu kliničkog ispitivanja baziranog u SAD-u, pacijentica je u primila kombinaciju ljudskih matičnih stanica dobivenih iz krvi osobe s kojom je u krvnom srodstvu i krvi iz pupčane vrpce dobivene iz „banke krvi“. Korišten uzorak krvi iz pupkovine odabran je jer sadrži istu gensku mutaciju kao i uzorci koštanih srži koje su primili Berlinski i Londonski pacijent. Matične stanice korištene su u svrhu jačanja imunosnog sustava pacijentice u periodu nakon transplantacijskog postupka.

Sama transplantacija odvila se 2017. godine, nakon čega je 3 godine nastavila koristiti antiretroviralnu terapije. Gotovo 14 mjeseci nakon prestanka s terapijom, u uzorku njene krvi nije detektirano prisustvo virusa.

Za razliku od transplantacije koštane srži, transplantacija krvi dobivene iz pupčane vrpce manje je invazivan postupak. Prednost je i što su ti uzorci krvi relativno dostupni, te je veći stupanj kompatibilnosti između donora i pacijenta u odnosu na koštanu srž. Ovaj terapijski pristup, ukoliko se tretman pokaže uspješan nad većim brojem pacijenata, mogao bi biti revolucionarni korak u terapiji ovog virusa.